Duits bier en het Reinheitsgebot

Wanneer je aan Duitsland denkt, denk je aan Volkswagen, schnitzels, toeristen en uiteraard aan bier. Dat laatste is niet zo gek aangezien bier verankerd zit in de Duitse cultuur. Sterker nog het zit verankerd in de Duitse Wet en wel de oudste warenwet ter wereld, het Reinheitsgebot. Maar wat houdt die wet ook alweer in?

De wet

Het Reinheitsgebot welke sinds 1516 bestaat betekent in het Nederlands zuiverheidsgebod. Deze wet was bedoeld om het gebruik van tarwe en rogge in bier te voorkomen, deze granen waren hard nodig voor brood en mochten niet aan bier worden besteed. In de 16de eeuw werd dit wel weer toegestaan en werd gist ook toegevoegd. De wet beschermde ook de brouwers uit Beieren, waar de wet is ontstaan. Pas in 1906 ging de wet van deelstaat naar landelijk.

In het kort gezegd vertelt de wet dus welke ingrediënten wel en welke niet in bier mogen zitten om bier genoemd te mogen worden.
Gemout gerst, water, tarwe, gist en hop zijn toegestaan.
Kruiden, fruit en andere toevoegingen niet.

Een Duits bier komt daarmee al snel uit op een pils of donker bier. De vaakst voorkomende gebrouwen biersoorten in Duitsland zijn dan ook:
– Pils 62%
– Export (minder sterk pils) 11%
– Weizen 9%
Wat volgt zijn: Helles, Dunkel, Kölsch, Alt, Bock etc.

Waar in Nederland menig brouwer zich stort op het maken van een frisse IPA, stevige stout of barrel aged barleywine is dat voor een Duitse brouwer gezien de warenwet niet mogelijk. Ook het maken van een Tripel zit er gezien de toegevoegde kruiden niet in. Niet voor niets is Duitsland daarmee voornamelijk een pils-georiënteerd land.

Bieren en brouwerijen

Nu hebben we in Nederland tegenwoordig een 1000-tal brouwerijen, maar in Duitsland kunnen ze er ook wat van. Ondanks de beperkende wetgeving zijn er toch nog ruim 1400 brouwerijen in Duitsland, waarbij ongeveer 1000 van deze brouwerijen enkel lokaal verkopen. Deze lokale verkopen worden vaak gedaan bij een zogenaamde brauereigasthof oftewel brouwpub.

Opvallende feiten

• Het Reinheitsgebot wordt steeds vaker door brouwerijen als marketing toegepast. Op menig etiket staat dan ook duidelijk dat het volgens de regels van de wet wordt gebrouwen, een soort keurmerk.
• Je mag in Duitsland wel een tripel brouwen met koriander en sinaasappelschil… je mag het dan alleen geen bier noemen. Graansap wellicht?
• Pas in 1987 werd het toegestaan om in Duitsland bier te importeren wat niet volgens het Reinheitsgebot was gebrouwen. Het aandeel speciaalbier is nog steeds betrekkelijk weinig bij Duitse bierwinkels.

Jaap Mulders